Akreditifli ödeme nedir?

Akreditifli ödeme nedir?

Akreditif dış ticarette en çok kullanılan ödeme yöntemlerinin başında gelmektedir. Akreditifli ödemelerde riskin azalması bu ödeme yöntemini diğer ödeme yöntemlerinden bir adım önde olmasını sağlıyor. Hemen her bankanın sağladığı farklı imkanlarla tatlı bir rekabet içinde olduklarından akreditifli ödeme yöntemleri ticaret yapanlar için daha kolay ve kullanışlı bir ödeme yöntemi haline gelmiştir. Burada göz ününe alınması gereken en önemli konu ücretlendirmeler ve komisyonlar olmaktadır.

Akreditif, ticarette yer alan bir ödeme yöntemi olarak ithalatçının talebine göre oluşturulan ve bir banka tarafından ihracatçıya belli şartlar gerçekleşirse ödeneceği hususunda verilen garanti olarak ifade edilmektedir. Aslında akreditifli ödeme bankalar ile yapılan bir anlaşma türüdür. İngilizcede "Letter of Credit" olarak belirtilir ve L/C olarak görülür.

Bu ödeme yönteminin gerçekleşmesi için 4 taraf olması gerekir. Bu taraflar ithalat yapan kurum, bu kurumun bankası, ihracat yapan kurum ile aradaki bağlantıyı sağlayacak yurt dışı bankası bir diğer deyiş ile muhabir bankadır. Akreditif işlemlerinde amir, amir banka, lehtar ve lehtar bankası olarak da taraflar yer alabilmektedir. Bu tanımlarda amir ithalat yapan tarafı, lehtar ise ihracat yapan tarafı belirtmektedir. Bu yazılan 4 işletmeden biri olmadan akreditifli ödeme gerçekleşemez.

Akreditif Çeşitleri Nelerdir?

Akreditif ödemelerin çeşitleri bulunmaktadır. Yapılacak olan ticarete göre bunlardan birini seçmek gerekir.  

Akreditif çeşitleri aşağıdaki gibi sıralanabilir.

- Kabili Rücu Akreditif: Cayılabilir akreditif çeşididir. İthalatçının akreditif açtığı banka istediği her anda bu kredinin iptal edilebileceği şeklinde oluşturulmaktadır. Söz konusu malın bedelinin ödeneceğine ilişkin bir garanti kesin olarak verilmemektedir.

- Gayri-Kabili Rücu: Cayılamaz şeklinde oluşturulan bir akreditif çeşididir. Cayılma için 4 tarafın birden onaylaması gerekir. Taraflardan biri dahi cayma hakkını kullanmıyorsa anlaşma devam eder. Banka tarafından şartlar yerine getirildiği sürece ödeme taahhüdü mevcuttur.

- Teyitsiz Akreditif: Herhangi bir garanti bulunmayan akreditif türüdür. Açılan akreditifte muhabir banka, amir bankanın teyidine gerek duymaksızın satıcı tarafın lehine oluşturulur.

- Teyitli Akreditif: Muhabir bankanın teyit ettiği ve konu edilen malın bedelinin ödeneceğine ilişkin bir ek teminat içeren akredite ödeme çeşididir.

- Karşılıklı Akreditif: Transit ticarette bulunan aracılı satışlarda kullanılan bir akreditif çeşididir. Aradaki firma hem amir hem de lehtar konumunu üstelenmektedir. Bu akreditif türünde çeşitli şartlar var olup bu şartların sağlanması gerekmektedir.

- Rotatif Akreditif: Yenilen akreditif olarak ifade edilmektedir. Mal kullanıldıkça herhangi bir ek anlaşma veya talimata gerek kalmaksızın aynı şart ya da tutar üzerinden otomatik olarak yenilenmektedir. Bu akreditif çeşidinde tutar olarak veya süre olarak sınırlar belirlenir.

- Kırmızı Şartlı Akreditif: Akreditifin üzerinde kırmızı olarak belirtilen, malların satın alınması, işlenmesi, ambalajlanması, ulaşımı ve depolanması sürecinde kullanılmak üzere bir avans ödemesinin yapılacağını belirten akreditif çeşididir.

- Yeşil Şartlı Akreditif: İthalatçıya peşin ödeme yapılma olanağı verilen bir akreditif çeşididir. Ödemeler, malların depolandığı gibi halleri gösteren faturalar ve makbuzlar karşısında yapılmaktadır.

- Garanti Akreditif: Garanti mektubu gibi olan bir akreditif türüdür. Herhangi bir malı değil hizmeti içermektedir. Hizmetin garanti altına alınması için tercih edilir.

- Devredilebilir Akreditif: Lehtar tarafından başka bir lehtara devredilebilme sağlayan işlem türüdür. Bu devir yalnız bir defa yapılabilmektedir.

Akreditif Süreci Nasıl İşler?

Akreditif sürecinde yapılacak ilk iş alım ve satım tarafları arasında bir anlaşma yapılır. Yani amir ve lehtar kendi arasında malın alım ve satımına ilişkin bir anlaşma yaparlar. Bu anlaşma ile ithalatçı, yani amir kendi bankasına başvurur ve ithalatçı yani lehtar adına L/C (akreditif) açılmasını talep eder. Bu durumda banka, amir banka niteliğindedir. Amir banka, muhabir bankaya ulaşır ve bu akreditifi iletir. Akreditif beyannamesini alan muhabir banka, bununla beraber lehtara yani ihracatçıya ulaşmaktadır.

Mallar, tüm bilgilendirmeler bittikten sonra ithalatçıya gönderilir. Vesaik belgesi muhabir bankaya iletilir ve mal bedeli bildirimi yapılır. Daha sonraki aşamada muhabir banka, amir bankaya ulaşır, malların bedelini tahsil eder. Son aşamada amir banka, akreditif bedelinin ödendiğini göstermek için elinde mevcut belgeleri ithalatçıya iletir. Böylece akreditif süreci tamamlanır ve ticaret güvenli bir biçimde yapılmış olur. Bundan sonraki süreçte ise amir banka ile ithalatçı arasında belirlenmiş planlama çerçevesinde ödeme işlemleri gerçekleştirilir.